ว่าด้วยเรื่อง Typography ในเชิงเบื้องต้น

Typography (ไท-ผะ-กรา-ฟิ) หรือที่คนไทยเรียกว่า "ไทโปกราฟี้" นั้น แน่นอนว่ามันเป็นรากศัพท์มาจากภาษาอังกฤษซึ่งแปลตรงตัวว่า วิชาตัวพิมพ์, วิชาการทำตัวพิมพ์ เป็นต้น โดยจะมีชื่อวิชาที่ใกล้เคียงและมีความเกี่ยวข้องกันบางบริบทที่ชื่อว่า Calligraphy ซึ่งแปลว่าวิชาประดิษฐ์ตัวอักษร แต่ในส่วนของคำหลังนั้นมีความหมายหนักออกไปในเชิงการประดิษฐ์ตัวอักษรโดยใช้ส่วนของลายมือเป็นหลัก เป็นส่วนที่ค่อนข้างแตกต่างไปจากคำข้างต้น ที่เน้นไปทางด้านศาสตร์และศิลป์ของตัวอักษรเสียมากกว่า

Typography, Typographic และ Typographer จริงๆ แล้วทั้ง 3 คำนี้ ในความรู้สึกส่วนตัวนั้นคิดว่าไม่เหมือนกัน โดย Typography จะให้ความรู้สึกไปทางด้านของงานออกแบบที่ใช้ตัวอักษรเป็นหลักมากกว่า ส่วน Typographic น่าจะเป็นชื่อศาสตร์หรือวิชา เหมือนกับชื่อวิชาต่างๆ เช่น Geographic, Physics หรือ Photographic ที่ออกไปทางวิชาการ และ Typographer นั้นก็แปลว่า นักออกแบบ หรือนักประดิษฐ์ตัวอักษร ด้วยเหตุฉะนี้เราควรทำความเข้าใจในส่วนคล้ายคลึงกันของคำแต่ละคำกันก่อน


ส่วนแรก ประวัติศาสตร์สากลของ Typography ซึ่งเวลาเราจะศึกษาอะไรซักอย่างแล้ว เราก็ควรที่จะศึกษาด้านประวัติศาสตร์ของตัวหนังสือกันเสียก่อน ในส่วนนี้เป็นเรื่องของสากล ยังไม่เกี่ยวกับใน ประเทศไทยของเรา...


ประวัติศาสตร์ของตัวพิมพ์นั้นแบ่งออกเป็น 5 ยุคใหญ่ๆ ได้แก่ Humanistor OLD STYLE,
TRANSITIONAL, MODERN, EGYPTIAN หรือ SLAB SERIF และ Geomentric SANS SERIF
ซึ่งแต่ละยุคก็ย่อมามีความแตกต่างกัน ดังนี้...





Humanistor OLD STYLE ยุคแรกเริ่มของตัวพิมพ์ที่เริ่มสร้างบทบาทของตัวพิมพ์ขึ้นมา โดยยุคนี้เกิดขึ้นระหว่างปี ค.ศ. 1966 (ยุคฟื้นฟูศิลปะและวิทยาการ เรอนาซองส์) ซึ่งตัวอักษรที่โด่งดัง และเป็นตัวแทนของยุคนี้ก็คือ Garamond นั่นเอง โดยที่ตัวอักษรในยุคนี้จะมีขา เส้นตีน หรือว่าเชิงอยู่ ที่เรียกกันว่า Serif







ในยุคต่อมาคือ TRANSITIONAL ตัวอักษรได้มีการพัฒนาขึ้นมาจากสร้าง Contrast กับระหว่างเส้นตั้งและนอน ลดเส้นและส่วนที่ไม่สำคัญลงไป แต่ยังคงไว้ด้วยเส้นเชิง หรือ Serif โดยตัวพิมพ์ที่เป็นตัวแทนของยุคนี้ชื่อ Baskerville







MODERN ยุคที่ตัวอักษรพัฒนามาถึงที่สุดแห่งความ Contast จะเห็นได้อย่างชัดเจนว่าตัวอักษรในยุคนี้ได้มีการพัฒนาอย่างชัด คือเส้นตั้ง เส้นเอน และเส้นนอนจะมีความแต่ต่างกันอย่างมาก จนสังเกตุได้ชัด ซึ่งเส้นที่บางเราจะเรียกว่า Hairline โดยชื่อตัวอักษรที่เป็นตัวแทนแห่งยุคนี้คือ Bodoni








EGYPTIAN หรือ SLAB SERIF เป็นยุคที่การค้าขายเจริญ การพิมพ์ก็เริ่มมีบทบาทมากขึ้นเรื่อย และตัวอักษรในยุคนี้ก็มีเอกลักษณ์อย่างชัดเจนก็คือ เส้นเชิงหรือ Serif นั้น มีขนาดเท่ากับเส้นแนวตั้งหรือแนวนอนของตัวอักษร ซึ่งตัวอักษรที่เป็นตัวแทนแห่งยุคนี้คือ Rockwell






และในยุคสุดท้ายถึงปัจจุบัน ก็ได้มีการพัฒนาตัวอักษรมาจนเป็นที่เด่นชัดกที่สุดก็คือ SANS SERIF ซึ่งในยุคนี้ตัวอักษรจะไม่มีเชิง เป็นการลดทอนความไม่จำเป็นออกไปจนถึงที่สุด โดยชื่อตัวอักษรที่เป็นตัวแทนแห่งยุคนี้มีมากมาย แต่เท่าที่โด่งดังที่สุดก็คือ Helvetica ซึ่งเป็นตัวอักษรที่มีผลกระทบต่องานออกแบบมาที่สุดในช่วงทศวรรษนึงเลยทีเดียว






จากเรื่องราวของประวัติศาสตร์ตัวพิมพ์อย่างคร่าวๆ เราจะเห็นได้ว่าด้วยรูปแบบและความจำเป็น
ของตัวอักษรได้มีการปรับเปลี่ยนและพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง